‘Vera ik weet het niet meer. Ik heb twee mensen in mijn team die niet meer voor- of achteruit met elkaar kunnen’. Ik, op dat moment HR-manager van een fabriek, kijk in het moedeloze gezicht van de productieleider die aan mijn bureau zit. Hij vervolgt ‘Als ik hierover met ze in gesprek ga, vliegen ze elkaar direct in de haren. Zo komen we niet verder.’ Er schiet mij iets te binnen. Ik stel voor de beide medewerkers een brief aan elkaar te laten schrijven. En dan een sessie te plannen waarin ze die om de beurt aan elkaar voorlezen.
Later hoorde ik dat de voorlees-sessie goed had gewerkt. Omdat er ruimte was voor ieders verhaal en er écht naar elkaar geluisterd werd, kwam eindelijk het echte probleem boven water (‘o, is dát wat je dwarszit!’). Er ontstond begrip en men kon met een schone lei verder.
Is het moeilijk te zeggen? Schrijf het op!
De brief blijkt ook in mijn coachpraktijk een welkom hulpmiddel. Regelmatig zien cliënten op tegen een moeilijk gesprek. Ze gaan het dan maar uit de weg. En eerlijk is eerlijk, een moeilijk gesprek ‘uit de losse pols’ voeren, is vaak ook gewoon te spannend. Wat goed werkt is het volgende:
- Schrijf rustig voor jezelf op wat je allemaal wilt zeggen
- Check 'waar veroordeel of beschuldig ik de ander' en pas daar de tekst aan. Beschrijf het feitelijke gedrag van de ander en wat het effect daarvan op jou is.
- Neem deze brief mee naar het gesprek. En, nee, dat is niet suf! De ander ziet dat je je grondig hebt voorbereid en voelt zich juist serieus genomen.
- Vraag aan de ander of die het kan opbrengen eerst rustig naar jou te luisteren, en daarna pas te reageren.
- Nadat jij jouw zegje hebt gedaan vraag je: ‘En hoe is dat voor jou?’.
Ik hoor vaak terug dat de ander reageert met ‘joh, ik wist helemaal niet dat jij dit zo beleefde!’. En dat is meestal de start van een goed gesprek.
Loskomen van oud zeer
Soms is oud zeer de reden dat je niet van bepaalde gedragspatronen afkomt. In het werken met een cliënt ontdekten we dat ze té veel gespitst was op het krijgen van waardering van haar baas. Ze was daardoor te veel aan het ‘pleasen’, waarmee ze haar eigen positie ondermijnde. Op andere momenten, als ze zich niet gehoord voelde, reageerde ze juist te gefrustreerd, waardoor anderen dachten ‘wat krijgen we nou!?’ en afhaakten. Ze wilde het anders doen, maar dat lukte niet.
In het heden, maar eigenlijk bezig met het verleden
Tot we spraken over de relatie met haar vader. In haar beleving had hij vooral aandacht voor haar broer. Ze voelde zich door hem niet echt gezien en gewaardeerd. Ze ontdekte tot haar eigen verrassing ‘Verrek! Wat ik van mijn vader niet kreeg, probeer ik nu bij mijn baas te halen!’.
Ik stelde voor om een brief aan haar vader te schrijven, die niet aan hem opgestuurd of voorgelezen hoefde te worden. Dat gaf ruimte om helemaal vrijuit te schrijven. Ik gebruik daarvoor een methode met 9 stappen, die waarborgt dat alles wat belangrijk is op papier komt. Deze methode zorgt ervoor dat oude verwijten en verlangens onder ogen worden gezien, de daarbij horende emoties worden verwerkt, en je loskomt van een oud thema dat onbewust je leven beheerst.
Rust en zelfvertrouwen
Mijn coachee was verwonderd over het effect ‘Na iedere stap is het alsof er weer een stukje oude last van mijn rug is. Er is geen ‘gat’ meer dat zonodig gevuld moet worden. Ik voel me veel rustiger. Ik kan nu gaan vertrouwen op mezelf, in plaats van gericht te zijn op waardering van anderen’.
Enkele weken later kwam haar baas met een voorstel waar ze het niet mee eens was. Vanuit het rustige zelfvertrouwen dat ze voelde, legde ze helder haar zienswijze aan hem uit. Ze acteerde nu met een stevigheid die paste bij haar senior positie en haar woorden hadden impact. Samen kwamen ze tot een nieuw plan